insan yaratıcılığını taklit etmeye çalışırken, veri tabanında olmayan bilgileri uydurma sanatı.
dil modelleri, dünya hakkında bildiklerinin ötesine geçmeye çalıştıklarında ortaya çıkan yaratıcı saçmalama yeteneğidir. einstein'ın "hayal gücü bilgiden daha önemlidir" sözünü bir tık ileri taşıyıp "bilgi olmadan da hayal kurulabilir" seviyesine çıkarmış hali.
misal; yapay zekaya bir soru sorarsınız, yapay zekanın eğitim verisinde olmayan bir soru. cevabını bilmediği halde genelde bir cevap verir.
yapay zeka halüsinasyonları bazen o kadar ikna edici olur ki, insanlar bile kaynağını kontrol etmeden kabul eder. "ben bunu chatgpt'de görmüştüm" diyerek toplantıda ortaya atılan uydurma istatistikler, gerçek olmayan akademik makaleler, hiç varolmamış kitaplar...
halüsinasyonun en tehlikeli yanı, yapay zekanın kendinden emin tavırla yanıldığını bilmemesidir. "kesinlikle" diyerek başlayan her cümleye şüpheyle yaklaşmak gerekir. (bkz: kendine güvenen cahil)
rusya dışı vk.com'u
vk.com
rus facebook'u.
telegram
2013 yılında pavel durov tarafından "sizin mesajlarınız size aittir" sloganıyla piyasaya sürülen, kullanıcı sayısı 800 milyonu aşmış, gizlilik takıntılıları ve dijital göçebeler tarafından el üstünde tutulan mesajlaşma uygulaması. kurucusu vk.com'u (rus facebook'u) da yaratan adam olduğu için "rus işi" damgası yiyen ama aslında merkezi dubai'de olan küresel direniş aracı.
merkez rusya'da değil, çünkü durov, rusya'dan -savaştan çok önce- kaçmak zorunda kalmıştı.
whatsapp'ın mecburi gizlilik sözleşmesi güncellemesinden sonra milyonlarca kullanıcı kazanan, "gizli sohbet" özelliğiyle sevgililere ya da sanal olarak kendini daha rahat tatmin etmek isteyenlere, "kendini imha eden mesajlar / self-destructed messages" özelliğiyle paranoyaklara, "kanallar" özelliğiyle içerik üreticilerine, "botlar" özelliğiyle teknoloji meraklılarına hitap eden çok yönlü platform. bir nevi "dijital İsviçre çakısı"
durov'un "kullanıcı verilerini hiçbir devlete vermem" sözü, rusya'da yasaklanmasına, fransa'da soruşturma geçirmesine ve aa'nın pavel'in kısa süreli tutuklanması haberi, abd'de şüpheyle karşılanmasına, türkiye'de ise "çok önemli bir vpn satıcısına dönüşmesine" vesile oldu.
"telegram grubumuz var" cümlesiyle başlayan her konuşma, muhtemelen ya illegal bir şeye, ya deşifre olmak istemeyen bir muhabir konuşmasına, ya da çaresiz bir okul projesine işaret etmektedir. son dönemde, whatsapp'ta kapatılan bazı gruplar da telegram'da yeniden kuruluyor gibi.
2 gb'a kadar dosya gönderme imkanı tanıdığı için film-dizi paylaşımcılarının, neredeyse sınırsız üyeli (200 bin kişi yaptılar galiba en son) gruplar yaratabildiği için topluluk yöneticilerinin, editlenebilir mesajları sayesinde hatalarını düzeltmek isteyenlerin, kendine özgü çıkartma (sticker) kültürüyle de mizah severlerin vazgeçilmezi haline gelmiştir.
whatsapp'a göre "daha özgürlükçü" olduğu iddia edilse de, nihayetinde o da büyük teknoloji ekosisteminin bir parçasıdır ve durov'un bir gün "ben de evimi geçindirmek zorundayım" diyip satmaması için hiçbir sebep yoktur. kısacası, dijital hayatınızı emanet edeceğiniz teknolojileri seçerken "en az kötü olanı" tercih ettiğinizi unutmayın.
merkez rusya'da değil, çünkü durov, rusya'dan -savaştan çok önce- kaçmak zorunda kalmıştı.
whatsapp'ın mecburi gizlilik sözleşmesi güncellemesinden sonra milyonlarca kullanıcı kazanan, "gizli sohbet" özelliğiyle sevgililere ya da sanal olarak kendini daha rahat tatmin etmek isteyenlere, "kendini imha eden mesajlar / self-destructed messages" özelliğiyle paranoyaklara, "kanallar" özelliğiyle içerik üreticilerine, "botlar" özelliğiyle teknoloji meraklılarına hitap eden çok yönlü platform. bir nevi "dijital İsviçre çakısı"
durov'un "kullanıcı verilerini hiçbir devlete vermem" sözü, rusya'da yasaklanmasına, fransa'da soruşturma geçirmesine ve aa'nın pavel'in kısa süreli tutuklanması haberi, abd'de şüpheyle karşılanmasına, türkiye'de ise "çok önemli bir vpn satıcısına dönüşmesine" vesile oldu.
"telegram grubumuz var" cümlesiyle başlayan her konuşma, muhtemelen ya illegal bir şeye, ya deşifre olmak istemeyen bir muhabir konuşmasına, ya da çaresiz bir okul projesine işaret etmektedir. son dönemde, whatsapp'ta kapatılan bazı gruplar da telegram'da yeniden kuruluyor gibi.
2 gb'a kadar dosya gönderme imkanı tanıdığı için film-dizi paylaşımcılarının, neredeyse sınırsız üyeli (200 bin kişi yaptılar galiba en son) gruplar yaratabildiği için topluluk yöneticilerinin, editlenebilir mesajları sayesinde hatalarını düzeltmek isteyenlerin, kendine özgü çıkartma (sticker) kültürüyle de mizah severlerin vazgeçilmezi haline gelmiştir.
whatsapp'a göre "daha özgürlükçü" olduğu iddia edilse de, nihayetinde o da büyük teknoloji ekosisteminin bir parçasıdır ve durov'un bir gün "ben de evimi geçindirmek zorundayım" diyip satmaması için hiçbir sebep yoktur. kısacası, dijital hayatınızı emanet edeceğiniz teknolojileri seçerken "en az kötü olanı" tercih ettiğinizi unutmayın.
iphone
kamerası ortalama android telefonlardan daha iyi. ancak, onun dışında o para verilmez.
türkiye dışından alınır, o ayrı. fiyatlar yakın.
türkiye dışından alınır, o ayrı. fiyatlar yakın.
2009 yılında kurulmuş, 2014'te facebook'un (şimdiki meta) ellerine düşmüş olan mobil bazlı mesajlaşma uygulaması.
kullanıcı sayısı 2 milyarı geçmiş, herkesin dedesi, babaannesi, anneannesi bile kullanıyor. ancak, yine de kullanmayan insanlar da var. onlardan biri olmayı çok isterim. ama bunun için biraz iletişime kapalı olmak lazım.
bu dijital veba, iphone sahiplerini nerede olurlarsa olsunlar birbirleriyle belesten chatleştirerek pazara girdi. sonra android, blackberry ve diğer tüm platformlara bulaştı. Şimdi, mobil bir cihazla bütün dünyada etkili bir araç.
uçtan uca şifreleme özelliğiyle mesajlarınızın güvenliğini sağladığını iddia eder ama gizlilik politikasını okursanız ab vatandaşlarına ayrı, biz fakirlere ayrı muamele çektiğini görürsünüz.
mesajların yanında ses, görüntü, konum, belge paylaşma imkanı da sunar. "kavga etmek istediklerinize artık gönül rahatlığıyla koordinat ver lan, gelicem" özelliği, bazı dayak isteyenler için biçilmiş kaftandır. ayrıca yakın zamanda eklenen "kanal" özelliğiyle telegram'ın ayağına basarak rekabeti kızıştırmakta, giderek daha çok "süper uygulama"ya dönüşmektedir. ancak, şu an telegram döver bence fonksiyonellik açısından.
bir de, son görülme zamanımızla sevgililerimizin takıntılı olmasına sebebiyet vermiş teknolojidir. olan düşünsün, ben değil, bir arkadaş söyledi.
kullanıcı sayısı 2 milyarı geçmiş, herkesin dedesi, babaannesi, anneannesi bile kullanıyor. ancak, yine de kullanmayan insanlar da var. onlardan biri olmayı çok isterim. ama bunun için biraz iletişime kapalı olmak lazım.
bu dijital veba, iphone sahiplerini nerede olurlarsa olsunlar birbirleriyle belesten chatleştirerek pazara girdi. sonra android, blackberry ve diğer tüm platformlara bulaştı. Şimdi, mobil bir cihazla bütün dünyada etkili bir araç.
uçtan uca şifreleme özelliğiyle mesajlarınızın güvenliğini sağladığını iddia eder ama gizlilik politikasını okursanız ab vatandaşlarına ayrı, biz fakirlere ayrı muamele çektiğini görürsünüz.
mesajların yanında ses, görüntü, konum, belge paylaşma imkanı da sunar. "kavga etmek istediklerinize artık gönül rahatlığıyla koordinat ver lan, gelicem" özelliği, bazı dayak isteyenler için biçilmiş kaftandır. ayrıca yakın zamanda eklenen "kanal" özelliğiyle telegram'ın ayağına basarak rekabeti kızıştırmakta, giderek daha çok "süper uygulama"ya dönüşmektedir. ancak, şu an telegram döver bence fonksiyonellik açısından.
bir de, son görülme zamanımızla sevgililerimizin takıntılı olmasına sebebiyet vermiş teknolojidir. olan düşünsün, ben değil, bir arkadaş söyledi.
kelime işlemci
yazı yazmaya çalışan her öğrencinin, yazarın, memurun ve internet insanının gözbebeği olan yazılım türü. genelde ".doc" uzantılı dosya yaratıcı aslında. yazı dışında bir şey girmeyecekse, bazen ".txt" olur. bazen libre office'de .odt olur.
genelde "word" olarak bilinir ama bu bir marka adıdır. esasen yaptığı şey basit gibi görünse de devrim niteliğindedir: klavyeyle yazdığın şeyi anında dijital olarak gösterir, düzenlersin, silersin, kaydedersin, bazen otomatik düzeltir, bazen kafana göre bozarsın.
daktilodan kaçan medeniyetin ilk durağı. word, libreoffice writer, google docs gibi programlar bu kategoriye girer.
ctrl + c, ctrl + v, ctrl+s refleksinin kazandırıldığı yerdir.
klavye kullanmayı bilmeyen biri için bile ilk dakikada özgürlük hissi yaşatabilir. ama yazdıklarını yedeklemezsen o özgürlük, çok hızlı hüsrana dönüşebilir.
genelde "word" olarak bilinir ama bu bir marka adıdır. esasen yaptığı şey basit gibi görünse de devrim niteliğindedir: klavyeyle yazdığın şeyi anında dijital olarak gösterir, düzenlersin, silersin, kaydedersin, bazen otomatik düzeltir, bazen kafana göre bozarsın.
daktilodan kaçan medeniyetin ilk durağı. word, libreoffice writer, google docs gibi programlar bu kategoriye girer.
ctrl + c, ctrl + v, ctrl+s refleksinin kazandırıldığı yerdir.
klavye kullanmayı bilmeyen biri için bile ilk dakikada özgürlük hissi yaşatabilir. ama yazdıklarını yedeklemezsen o özgürlük, çok hızlı hüsrana dönüşebilir.
büyüdüğünü anladığın an
annemin bana “dinlen de sonra bulaşığı yıkarsın” dediği gün.
google maps
dünyanın dört bir yanını parmak ucunda gezebileceğin, kaybolduğunda seni çağırarak bulup, sonrasında “güvenli alan”a yönlendiren, teknoloji harikası bir uygulama.
maps.google.com adresinden ulaşılabiliyor.
maps.google.com adresinden ulaşılabiliyor.
proton mail
gizlilik takıntılı insanların, "acaba biri okur mu?" korkusu olmadan rahatça e-posta gönderebildiği, güvenliği ilk sıraya koyan e-posta servisi.
protonmail.com'dan ulaşılabiliyor.
protonmail.com'dan ulaşılabiliyor.