İspanyolcada siz anlamına gelen vosotros kelimesinden çoğul ekini atınca elde edilen ve sen anlamına gelen zamir. rio de plata bölgesine mahsustur, arjantin ve uruguay dışında kullanılmaz, bu iki ülke haricinde (bkz: tú) kullanılır.
gerçek fakirlik, guruyla pek bağdaşmayan bir durumdur. açlık sınırında yaşayan bir insan için gurur, lüks bir kavramdır. ancak orta sınıf fakirliği yaşayanlar "fakir ama gururlu" olabilir. gerçekten aç olan biri, gururunu bir kenara koyup karnını doyurmanın yolunu arar.
asıl tehdit işlerin yok olması değil, işin anlamının değişmesi. insan olmayı tanımlayan şeylerden biri de "bir şeyleri başarmak için çabalamak" değil miydi? yapay zeka bu çabayı, bu anlam arayışını elimizden alıyor aslında. bir ressam düşünün; eseri ai tarafından saniyeler içinde taklit edilebiliyor. bir müzisyen düşünün; bestesinin benzerini yapay zeka bir tıkla yapıyor. insan emeğinin değersizleşmesinden bahsediyorum.
kimsenin konuşmadığı mesleklerden örnek vereyim: akademisyenlik. yapay zeka binlerce makaleyi analiz edip yeni argümanlar sunabiliyorsa, bir akademisyenin 10 yıllık araştırması ne kadar değerli? editörlük mesleği neredeyse ortadan kalkıyor. gazetecilik bambaşka bir forma bürünüyor. veri gazeteciliği yapabilenler kalacak, gerisi zaten yapay zekanın çözeceği işler haline geldi.
bazıları "yeni işler doğacak" diyor. evet doğacak, ama eskiye göre çok daha az sayıda. 100 kişinin yaptığı işi 10 kişi + yapay zeka yapabilecekse, kalan 90 kişi ne olacak? "prompt mühendisi" mi olacaklar hepsi?
genellikle haber peşinde koşarken kendi özgürlüğünden, cebindeki son 100 liradan ve bazen de ruh sağlığından vazgeçmiş kişidir.
özgürdür evet, istediği konuda yazabilir, kimse sabah 9'da ofise çağırmaz. ama zaten hiç çalışmadığında da para gelmiyor, serbest çalıştığında da. ülkede basın özgürlüğü tartışmaları arasında varoluş mücadelesi verir.
“serbest” lafı kulağa havalı gelir ama pratikte “sigortasız”, “maaşsız”, “nereden para kazanacağı belirsiz” anlamlarına gelir. kendi patronudur, ama patron pek o çalışan kadar adaletli bir tip değildir.
nükleer reaksiyonların ergimiş tuz içerisinde gerçekleştirildiği eskilerden kalma (bkz: msre)(bkz: molten salt reactor experiment) ancak son zamanlarda güvenlik avantajları (bkz: freeze valve) ve bazı türlerinin (bkz: msbr), (bkz: molten salt breeder reactor) yeryüzünde uranyumdan 3-4 kat daha fazla bulunan toryum ile uyumluluğu gibi nedenlerle yeniden gündeme gelmeye başlayan reaktör türü. bazı türleri moderatöre (bkz: yavaşlatıcı) ihtiyaç duymadan hızlı nötron spektrumunda çalışabilir (bkz: msfr)(bkz: molten salt fast reactor). İll defa oak ridge national laboratory'de (bkz: ornl) 1960'lı yıllarda inşa edilip teste sokulmuştur ve binlerce saat çalıştırılmıştır. en büyük sorunu ergimiş tuzun olağanüstü korozif olmasıdır. inconel gibi olağanüstü korozyon direncine sahip alaşımşar bile yetersizdir bu iş için. tuzun korda (bkz: core) aktığı borular nikel bazlı spesifik olarak bu iş için geliştirilmiş başka alaşımlardan yapılabilir, ancak yine de korozyon yüksek sıcaklık nedeniyle kaçınılmazdır (bkz: arrhenius equation).
2013 yılında pavel durov tarafından "sizin mesajlarınız size aittir" sloganıyla piyasaya sürülen, kullanıcı sayısı 800 milyonu aşmış, gizlilik takıntılıları ve dijital göçebeler tarafından el üstünde tutulan mesajlaşma uygulaması. kurucusu vk.com'u (rus facebook'u) da yaratan adam olduğu için "rus işi" damgası yiyen ama aslında merkezi dubai'de olan küresel direniş aracı.
merkez rusya'da değil, çünkü durov, rusya'dan -savaştan çok önce- kaçmak zorunda kalmıştı.
whatsapp'ın mecburi gizlilik sözleşmesi güncellemesinden sonra milyonlarca kullanıcı kazanan, "gizli sohbet" özelliğiyle sevgililere ya da sanal olarak kendini daha rahat tatmin etmek isteyenlere, "kendini imha eden mesajlar / self-destructed messages" özelliğiyle paranoyaklara, "kanallar" özelliğiyle içerik üreticilerine, "botlar" özelliğiyle teknoloji meraklılarına hitap eden çok yönlü platform. bir nevi "dijital İsviçre çakısı"
durov'un "kullanıcı verilerini hiçbir devlete vermem" sözü, rusya'da yasaklanmasına, fransa'da soruşturma geçirmesine ve aa'nın pavel'in kısa süreli tutuklanması haberi, abd'de şüpheyle karşılanmasına, türkiye'de ise "çok önemli bir vpn satıcısına dönüşmesine" vesile oldu.
"telegram grubumuz var" cümlesiyle başlayan her konuşma, muhtemelen ya illegal bir şeye, ya deşifre olmak istemeyen bir muhabir konuşmasına, ya da çaresiz bir okul projesine işaret etmektedir. son dönemde, whatsapp'ta kapatılan bazı gruplar da telegram'da yeniden kuruluyor gibi.
2 gb'a kadar dosya gönderme imkanı tanıdığı için film-dizi paylaşımcılarının, neredeyse sınırsız üyeli (200 bin kişi yaptılar galiba en son) gruplar yaratabildiği için topluluk yöneticilerinin, editlenebilir mesajları sayesinde hatalarını düzeltmek isteyenlerin, kendine özgü çıkartma (sticker) kültürüyle de mizah severlerin vazgeçilmezi haline gelmiştir.
whatsapp'a göre "daha özgürlükçü" olduğu iddia edilse de, nihayetinde o da büyük teknoloji ekosisteminin bir parçasıdır ve durov'un bir gün "ben de evimi geçindirmek zorundayım" diyip satmaması için hiçbir sebep yoktur. kısacası, dijital hayatınızı emanet edeceğiniz teknolojileri seçerken "en az kötü olanı" tercih ettiğinizi unutmayın.